Św. Jan Bosko

Ten apostoł młodzieży uważany jest za jednego z największych pedagogów w dziejach Kościoła. Hasło, które wybrał z okazji święceń: „Daj mi dusze, resztę zabierz”, stało się hasłem wszystkich salezjanów.
Giovanni Melchiorre Bosco urodził się 16 VIII 1815 r. w Becchi (obecnie Castelnuovo Don Bosco, Włochy). Posługę kapłańską rozpoczął 5 VI 1841 r., a 12 X 1844 r. otworzył pierwsze oratorium dla młodzieży na Valdocco, na przedmieściach Turynu. Blisko dekadę później utworzył Towarzystwo Świętego Franciszka Salezego, a następnie kolejne zgromadzenia. Zmarł 31 I 1888 r. w Turynie i w rocznicę tego dnia obchodzone jest jego wspomnienie liturgiczne. Został beatyfikowany 2 VI 1929 r., a kanonizowany już 1 IV 1934 r.
Jest patronem młodych ludzi, szczególnie tych, którzy łączą naukę z pracą zarobkową, oraz Światowych Dni Młodzieży (od 2023). W ikonografii św. Jan Bosko przedstawiany jest przy łóżku chorego w szpitalu lub prowadzący dwóch uśmiechniętych, patrzących na niego chłopców.
Publikacji, związanych z postacią św. Jana Bosko, jest wiele i są one dostępne bez większego trudu. Z jego niezwykle bogatej działalności wybierzmy więc jedynie dwa programy, które wydają się szczególne ważne, potrzebne i aktualne dla nas wszystkich.
Pierwszy z nich dotyczy metod wychowania młodzieży. Ksiądz Bosko stworzył system, który mimo upływu stu kilkudziesięciu lat nie utracił swego znaczenia i aktualności. I chwała tym, którzy są mu wierni – zwłaszcza w szkołach salezjańskich – zarówno po stronie wychowawców, jak i uczniów oraz ich rodziców!
Niektórzy twierdzą, że młodych nie da się dziś wychować. Tymczasem ks. Jan wprowadził w swoich domach system uprzedzający (zachowawczy), oparty w całości na rozumie, religii i miłości wychowawczej, a zakazał wszelkiego rodzaju kar cielesnych. Wprowadził zasadę, że wychowawca stara się być dla wychowanka przyjacielem, a nie osobą, która go nadzoruje i wymierza kary. Był to prawdziwy przewrót w dotychczasowych metodach, gdyż wychowawca miał odwoływać się do potencjału dobra i rozumu, jaki wychowanek nosił w swoim wnętrzu. System prewencyjny polega na uprzedzaniu czynów podopiecznego tak, aby nie doprowadzić do zrobienia przez niego czegoś niewłaściwego.
Święty wymagał od chłopców pracy nad sobą, aktywnego spędzania wolnego czasu i twórczości. Mawiał: „Jeżeli zaczniemy przykładne życie teraz, jako ludzie młodzi, to będziemy też dobrymi ludźmi w wieku sędziwym, spokojna będzie nasza śmierć, a także początek życia wiecznego”. Można zapytać: czy współczesna szkoła znajduje lepszy pomysł na wychowywanie (!) i kształcenie młodych?