Nowe Błogosławione ze Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety

W pierwszych miesiącach 1945 r., po zajęciu Śląska przez żołnierzy Armii Czerwonej, większość sióstr i ich podopiecznych szukała ratunku w ucieczce. Część sióstr jednak zrezygnowała dobrowolnie z ewakuacji, by zająć się osobami potrzebującymi opieki. Troszczyły się one bardziej o innych niż o siebie. Pełniąc posługę miłosierdzia wobec bliźnich i najbardziej potrzebujących, oddały życie w obronie godności i cnoty czystości własnej oraz powierzonych ich opiece osób. Wierne swojej konsekracji zakonnej nie zawahały się wyznać wiary w Boga. Możemy powiedzieć, że zdały egzamin z wierności swojemu powołaniu. „Ich gotowość poświęcenia dla Chrystusa tego, co najcenniejsze, czyli własnego życia, z tych szarych dotąd postaci uczyniła kobiety pełne światła dla tych, którzy żyli wraz z nimi i byli świadkami ich męczeńskiej śmierci, ale też pełne nadziei dla tych, którzy przychodzili później, do których należymy również my” (o. Z. Kijas, Dziesięć panien mądrych).
Błogosławiona M. Paschalis i dziewięć Towarzyszek zginęły z rąk żołnierzy Armii Czerwonej w pierwszej połowie 1945 r. w różnych miejscowościach na Śląsku i w Czechach (dzisiaj Republika Czeska). Reprezentują one wszystkie siostry elżbietanki zamordowane w 1945 r. Pamięć o ich męczeńskiej śmierci, odwadze i heroicznej postawie przetrwała w Zgromadzeniu oraz w pamięci wielu osób mimo upływu lat i niesprzyjających okoliczności politycznych.

Siostra M. Paschalis (Maria Magdalena) Jahn urodziła się 7 kwietnia 1916 r. w Górnej Wsi k. Nysy jako najstarsza z czwórki dzieci Karola i Berthy Klein. Trzy dni po urodzeniu została ochrzczona w kościele parafialnym pw. św. Jana Chrzciciela w Nysie.
Po ukończeniu nauki podjęła pracę w prywatnym zakładzie przetwórstwa owocowego w Nysie. Rodzice z powodu trudnych warunków materialnych w roku 1926 wyjechali za pracą do Westfalii, pozostawiając dziesięcioletnią córkę pod opieką znajomej, u której mieszkała rodzina Jahn. Na przełomie 1934 i 1935 r. Maria Magdalena pojechała do rodziców. Podjęła pracę i wstąpiła do Sodalicji Mariańskiej przy parafii św. Bonifacego w Herne. Wychowywana była w atmosferze głęboko religijnej, jako dziewczyna najchętniej przebywała w kręgach młodzieży katolickiej. Po roku wróciła do Nysy i zaopiekowała się właścicielką domu oraz jej niewidomą siostrą, u których wcześniej mieszkała z rodzicami. Dnia 30 marca 1938 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety,
a 3 października w tym samym roku rozpoczęła nowicjat i otrzymała imię Maria Paschalis. Pierwszą profesję zakonną złożyła 19 października 1939 r. w Nysie. Jako pielęgniarka posługiwała na placówkach w Kluczborku i w Głubczycach. Od kwietnia 1942 r. pracowała w nyskim Domu św. Elżbiety jako kucharka oraz opiekowała się starszymi i chorym siostrami. W roku 1944 odnowiła śluby czasowe do dnia złożenia profesji wieczystej. Siostra M. Paschalis w prośbie skierowanej do przełożonej generalnej o odnowienie ślubów zakonnych napisała: „Nie czuję się godna tej wielkiej łaski, ale chcę z Bożą pomocą i wsparciem chętnie i sumiennie spełniać polecone mi obowiązki”. W marcu 1945 r., kiedy żołnierze Armii Czerwonej zbliżali się do Nysy, siostra M. Paschalis i siostra M. Fides, na polecenie przełożonej M. Arcadii Kroll opuściły miasto, doszły do Nowej Wsi, następnie udały się w kierunku Czech i dotarły do Sobotina, gdzie znalazły schronienie. Siostra M. Paschalis posługiwała tam w kościele i na plebanii, pomagała w pielęgnacji chorych i starszych osób.
Dnia 11 maja 1945 r., a więc już po oficjalnym zakończeniu wojny, siostra M. Paschalis została brutalnie zaatakowana przez sowieckiego żołnierza, który zażądał, by z nim poszła. Ona odważnie stawiała opór, po czym uklękła, wzięła do ręki krzyżyk od różańca i z determinacją powiedziała: „Noszę święty strój [habit] i nigdy z tobą nie pójdę”. Na kolejne groźby odpowiedziała: „Chrystus jest moim Oblubieńcem, Tylko do Niego należę. Jemu przysięgałam wierność”. Klęcząc, modliła się słowami: „Jezu mój, daj mi siłę”, a do otaczających ją osób zwróciła się z prośbą o przebaczenie. Po chwili ciszy wystrzał z broni położył kres jej ziemskiemu życiu. Świadkowie śmierci siostry M. Paschalis byli pod wrażeniem jej odwagi i spokoju w obliczu bezpośredniego zagrożenia życia. A gdy z budynku wynoszono ciało zastrzelonej siostry, ktoś powiedział: „Teraz wynoszą świętą”. Pochowano ją na miejscowym cmentarzu przy kościele parafialnym w Sobotinie. Od chwili śmierci uważano ją za wzór czystości dla młodzieży. Przez mieszkańców Sobotina została nazwana „białą różą z Czech”. Siostra M. Paschalis była bardzo ambitna, pragnęła być dobrą i sumienną zakonnicą. W liście do rodziców w styczniu 1939 r. napisała: „Proszę módlcie się za mnie, żebym została dobrą, pracowitą siostrą”. Była osobą wielkiego zawierzenia i zaufania Bogu, co wynika z listu z dnia 1 stycznia 1944 r.: „Kto wie, co nas jeszcze czeka. Chcemy pozostawić wszystkie troski kochanemu Bogu”.
W tym samym roku w lipcu pisała: „Dzisiaj naprawdę nie wiadomo, co przyniesie kolejny dzień, ale z tego powodu nie chcemy tracić zaufania do Boga”. Natomiast w liście z grudnia 1944 r. czytamy: „Musimy także i my przygotować się na najgorsze, ale nie powinniśmy tracić odwagi, jesteśmy w rękach Boga. Nic nie dzieje się bez Jego woli”. Siostra M. Paschalis odznaczała się pobożnością, odwagą, uczynnością i zatroskaniem o innych. Całkowicie zawierzając Bogu, znalazła siłę i odwagę, by przeciwstawić się złu i pozostać wierną Chrystusowi do końca. Siostra przełożona M. Arcadia Kroll w 1946 r. w liście do rodziny siostry M. Paschalis napisała: „Nie płaczcie moi kochani, gdyż można jej zazdrościć […], ona za dziewictwo oddała swoje życie i została męczennicą […]. Bóg obdarzył ją bohaterską odwagą”.

Poszła jednak z siostrami, bo zdawała sobie sprawę, dlaczego ma zostać. Rozwścieczony komisarz, widząc idącą siostrę M. Rosarię, strzelił w jej kierunku. Zdążyła wyszeptać: „Jezus, Maryja!”.
Pozostała wierna Chrystusowi do końca. Ciało bohaterskiej elżbietanki spoczęło na cmentarzu parafialnym w Nowogrodźcu. Jeden z księży swoją relację zakończył słowami: „byłem wstrząśnięty duchowym bohaterstwem sióstr podczas przeżywania największych osobistych zmagań, walki i bólu”. Z listu siostry M. Rosarii do przełożonej generalnej M. Mathildis Küttner z dnia 7 czerwca 1943 r. wynika jej wielka troska o życie wspólnotowe, o właściwe relacje z siostrami. Ze świadectw sióstr wiemy, że siostra M. Rosaria była bardzo pobożna i rozmodlona, odznaczała się wyjątkową serdecznością, dobrocią, pracowitością i odpowiedzialnością.

Siostra M. Adela (Klara) Schramm urodziła się 3 czerwca 1885 r. w dolnośląskiej miejscowości Łączna k. Kłodzka. Sakrament chrztu przyjęła 11 czerwca 1885 r. w kościele pw. św. Jerzego w Wojborzu. Wychowywała się w religijnej rodzinie Pawła i Augusty Kuhnert, była drugim z jedenaściorga dzieci. Klara wyniosła z domu rodzinnego głęboką religijność, przejawiającą się w umiłowaniu modlitwy.
W 1912 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. W październiku tego samego roku została przyjęta do nowicjatu i otrzymała imię Maria Adela. Pierwsze śluby złożyła 16 sierpnia 1915 r., a wieczyste 29 czerwca 1924 r. Posługiwała w parafii i opiekowała się chorymi, starszymi osobami na placówkach w Ramułtowicach k. Wrocławia, gdzie spędziła większość swego życia zakonnego, następnie w Szklarskiej Porębie, Wałbrzychu-Sobięcinie, Godzieszowie, gdzie pełniła funkcję przełożonej wspólnoty.
Wobec zbliżających się żołnierzy Armii Czerwonej większość mieszkańców Godzieszowa została ewakuowana. Siostra M. Adela dobrowolnie i z pełną świadomością zdecydowała się pozostać na miejscu, żeby zaopiekować się tymi, którzy byli zmuszeni zostać ze względu na chorobę, podeszły wiek. Zdawała sobie sprawę, że zostając, ryzykuje własnym życiem. Dostrzegała potrzeby innych, udzielała im pomocy i wsparcia. Zachowała odwagę i wierność Bogu do końca.

Siostra M. Melusja (Marta) Rybka urodziła się 11 lipca 1905 r. w Pawłowie k. Raciborza. Pochodziła ze śląskiej wielodzietnej rodziny. Dnia 16 lipca 1905 r. została ochrzczona. Rodzice Mikołaj i Wiktoria Kurek byli bardzo religijni, ojciec był członkiem III Zakonu św. Franciszka, i w takiej atmosferze rozwijało się powołanie Marty. Do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety wstąpiła w październiku 1927 r., a nowicjat rozpoczęła 19 kwietnia 1928 r., otrzymując imię Maria Melusja. W 1929 r. złożyła pierwsze śluby, a profesję wieczystą 31 lipca 1934 r. Swoje zakonne życie spędziła w Nysie w Domu św. Jerzego, gdzie posługiwała w ogrodzie, piekarni i w gospodarstwie. W czasie wojny pielęgnowała starszych i chorych oraz opiekowała się dziewczętami – uczennicami szkoły gospodarstwa domowego. Obowiązki swoje wykonywała z wielką odpowiedzialnością i oddaniem.
Po wkroczeniu żołnierzy Armii Czerwonej do Nysy siostry przebywały w piwnicy, były świadome grożącego im niebezpieczeństwa. Siostra M. Melusja została zastrzelona 24 marca 1945 r., w wigilię Niedzieli Palmowej, gdy odważnie i stanowczo stanęła w obronie dziewczyny – Marii Jüttner, którą żołnierz chciał wyprowadzić we wiadomym celu. Zaatakowana przez czerwonoarmistę, dzielnie walczyła w obronie cnoty czystości, ponosząc śmierć. Cechowała ją wielka odwaga, męstwo i troska o drugiego człowieka.
Z listu pisanego do brata w lutym 1945 r. wynika jej wielkie zaufanie do Boga: „Jest bardzo ciężko, ale drogi Boże nie są naszymi drogami, trzeba wszystko przyjmować z ręki Boga”. Jej doczesne szczątki spoczywają w zbiorowym grobie w ogrodzie sióstr przy ul. Słowiańskiej 16 w Nysie.

Siostra M. Adelheidis (Jadwiga, Agnieszka) Töpfer urodziła się w Nysie 26 sierpnia 1887 r. w katolickiej rodzinie. Była trzecim z pięciorga dzieci Antoniego i Teresy Langer. Została ochrzczona 13 września 1887 r. w nyskim kościele pw. św. Jakuba Ap. i św. Agnieszki. W dzieciństwie straciła rodziców, po czym została przyjęta do pensjonatu w Domu św. Notburgi w Nysie prowadzonym przez siostry elżbietanki. Po ukończeniu szkoły, w 1907 r. razem ze swoją siostrą wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety, później w ich ślady poszła najstarsza siostra. Do nowicjatu została przyjęta w 1908 r. i otrzymała imię Maria Adelheidis. Pierwszą profesję złożyła 15 czerwca 1910 r., a wieczystą 28 lipca 1919 r. Siostra M. Adelheidis posiadała szczególne redyspozycje pedagogiczne, przez długie lata była nauczycielką oraz dyrektorką szkoły gospodarstwa domowego i robót ręcznych w Koźlu. Cieszyła się uznaniem, wielkim szacunkiem i autorytetem wśród uczniów, była dla nich przewodniczką i doradczynią.
Od 1942 r. posługiwała w rodzinnej Nysie w Domu św. Jerzego, następnie w Domu św. Notburgi. W czasie zajęcia miasta przez żołnierzy Armii Czerwonej ludzie chorzy, starsi, opuszczeni szukali schronienia u sióstr. Siostra M. Adelheidis pozostała na miejscu, by się nimi opiekować, nie opuściła miasta, chociaż miała taką możliwość. Była bardzo ofiarna, z pełnym oddaniem troszczyła się o nich jak matka. Dnia 24 marca 1945 r., w sobotę przed Niedzielą Palmową, do pomieszczenia, gdzie przebywała siostra wraz z podopiecznymi, wszedł jeden z sowieckich oficerów i prowokacyjnie pokazał zakrwawioną rękę, pytając, kto do niego strzelał. Wszyscy zgodnie z prawdą zaprzeczyli, a siostra M. Adelheidis, wykazując się wielką odwagą i męstwem, stanęła w obronie niewinnych podopiecznych. Oficer spojrzał na nią złowrogim wzrokiem, pociągnął za spust i wystrzelił w jej kierunku. Jej ciało złożono w ogrodzie sióstr, następnie przeniesiono na cmentarz Jerozolimski w Nysie.

Siostra M. Acutina (Helena) Goldberg przyszła na świat 6 lipca 1882 r. w miejscowości Dłużek na Warmii (ówczesne Prusy Wschodnie) w rodzinie Samuela i Anny Bork. Pochodziła z ubogiej religijnej rodziny. 12 października 1905 r. wstąpiła do Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. Do nowicjatu została przyjęta 26 kwietnia 1906 r., otrzymując imię Maria Acutina. Pierwsze śluby zakonne złożyła 15 czerwca 1908 r., a wieczyste 25 lipca 1917 r. Siostra M. Acutina zaraz po pierwszej profesji w 1908 r. została skierowana na placówkę do Wlenia, gdzie przez długie lata posługiwała jako pielęgniarka w sanatorium wodoleczniczym. Pracowała również w domu księży emerytów w Nysie, a w grudniu 1941 r. została skierowana do Domu św. Otylii w Lubiążu, gdzie pracowała jako wychowawczyni w sierocińcu.