Edyta Stein Czy o niej pamiętamy?

To w tym mieście czytała Szekspira, słuchała koncertów Bacha, kosztowała szarlotki z bitą śmietaną w cukierni Ilgena i zwiedzała wystawy. To we Wrocławiu przeżywała okres buntu i załamania wiary; tutaj też rodziły się marzenia o szczęściu i sławie; tutaj poszukiwała prawdy.
Obecna w przestrzeni Wrocławia
Po śmierci ojca, gdy na mamę Augustę spadł ciężar utrzymania dzieci, rodzina Edyty wciąż się przeprowadzała. Ostatnim miejscem ich zamieszkania była kamienica przy ul. Nowowiejskiej 38, która dzisiaj stanowi siedzibę Towarzystwa im. Edyty Stein (TES). Gdyby ściany tego domu mogły mówić, podzieliłyby się z nami niejedną historią. Edytę pamięta również Most Uniwersytecki, przez który spacerowała do żeńskiego gimnazjum im. Wiktorii, Ogród Japoński czy Uniwersytet Wrocławski, na którym przez dwa lata studiowała.
„Stary, szary budynek nad Odrą […] stał mi się wkrótce ukochany i bliski. W wolnych godzinach, znalazłszy pustą salę wykładową, lubiłam siedzieć na jednej z szerokich desek okiennych, wypełniających głębokie nisze w murze, i tam pracowałam” – pisała w autobiografii. Mocno zżyta z wrocławską Alma Mater, nie wyobrażała sobie rozstania z jej murami. Dziś jednak na stronie uniwersytetu próżno szukać informacji o Edycie Stein czy inicjatywach z nią związanych.
Pociągały ją również budowle kościelne na Ostrowie Tumskim, gdzie spacerowała, wracając z zajęć, ale nigdy tam nie wchodziła. „Nie miałam tam nic do szukania i uważałam, że postąpię taktowniej, gdy innym nie zakłócę modlitwy” – zapisała po latach. O jej obecności w tym miejscu przypomina figura na południowej wieży katedry wrocławskiej. W kaplicy seminarium przechowywany jest też kielich z wizerunkiem świętej pochylonej nad krzyżem, a kaplica PWT od ubiegłego roku nosi imię św. Teresy Benedykty od Krzyża. Wrocławskie miejsca związane z Edytą Stein i jej dziedzictwem to również synagogi, seminarium rabinackie, a także cmentarz. To kościół Opieki św. Józefa z jej wizerunkiem i krzyżem przed świątynią czy Galeria Wielkich Wrocławian w Starym Ratuszu, gdzie znajduje się jej marmurowe popiersie. Pamiętają ją stare wrocławskie kamienice i przystanki tramwajowe, zwłaszcza ten na rogu Nowowiejskiej i Wyszyńskiego, z którego po bolesnym pożegnaniu z matką odjechała na dworzec, a stamtąd do klasztoru w Kolonii, by już nigdy nie powrócić do Wrocławia. O śladach Edyty Stein we Wrocławiu dowiadujemy się z jej autobiografii, ale wiedza ta to również efekt pracy wielu ludzi. Należy podkreślić wielką rolę TES, które popularyzuje jej spuściznę, pielęgnuje wartości, którym poświęciła życie i przechowuje pamięć o wybitnej wrocławiance. – Wiele osób z Towarzystwa bardzo się przysłużyło przy opracowywaniu informacji na temat obecności Edyty Stein w przestrzeni miasta. To była mozolna praca, wymagająca wieloletnich badań i opracowań. Dzisiaj możemy rozszerzać i aktualizować dostępne materiały, ale opieramy się na tym, co zrobiono przez lata tej działalności. Trzeba też podkreślić rolę p. Haliny Okólskiej z Muzeum Miejskiego i p. Danuty Mrozowskiej. Badały one historię Edyty w kontekście przestrzeni miejskiej – nie teologicznie, ale historycznie, wyczytując ją z miasta – mówi Anna Siemieniec z TES.
Dom jak relikwia
Miejscem, które najbardziej przypomina o Edycie, jest jej dom rodzinny z wystawą jej poświęconą. – Wystawa była tworzona w 2019 r. i ścieżka, którą się idzie, prowadzi przez duchowe etapy jej życia. Muzeum chętnie odwiedzają wrocławianie, którzy uczą się tego miejsca. Czasem są zadziwieni, że w ich mieście znajduje się tyle pamiątek związanych ze świętą. A pamiątki to specyficzna materia, ponieważ tak naprawdę niewiele się ich zachowało. To co do tej pory udało się zgromadzić, znajduje się głównie w archiwum Edyty Stein w Kolonii przy klasztorze sióstr karmelitanek.