Cześć oddawana Najświętszej Eucharystii

Liczne dokumenty Kościoła ukazują Eucharystię jako sakrament bezpośredniej obecności samego Chrystusa.
Zbawiciel jest w tym sakramencie darem ofiarnym i Pokarmem, mocą którego Kościół ciągle żyje i wzrasta, jest ośrodkiem i celem całego życia sakramentalnego wiernych, jest źródłem i szczytem całego życia Kościoła i sprawowanego kultu, jest ostatecznie centrum wszystkich sakramentów i dzieł kościelnego apostolstwa (KK 11, DP 5),
albowiem „Nasz Zbawiciel podczas Ostatniej Wieczerzy, tej nocy, kiedy został wydany, ustanowił eucharystyczną ofiarę swojego Ciała i Krwi…” (KL 47).
Obowiązki wiernych wobec Eucharystii
Kościelny Prawodawca już na początku tytułu poświęconego Najświętszej Eucharystii w Kodeksie Prawa Kanonicznego zawarł w kan. 898 obowiązki i wynikające z nich prawa wiernego względem sakramentu Eucharystii (bez odpowiednich praw wierny nie mógłby należycie wypełnić swoich obowiązków). Pierwszy obowiązek obliguje każdego wiernego do zachowania postawy szacunku i czci wobec sakramentu Najświętszej Eucharystii. Najbardziej czcigodnemu sakramentowi należy się od każdego wiernego kult i oddanie, wyrażone przez postawę najwyższej religijności, oraz uwielbienie: „Wierni powinni z największym szacunkiem odnosić się do Najświętszej Eucharystii, biorąc czynny udział w sprawowaniu najczcigodniejszej Ofiary, z największą pobożnością i często przyjmując ten sakrament i adorując Go z najwyższą czcią” (kan. 898). Zgodnie z wolą prawodawcy można wyraźnie wyodrębnić trzy akty, poprzez które wierny zobowiązany jest okazywać cześć należną Eucharystii. Przede wszystkim powinien brać czynny udział w sprawowaniu świętych Tajemnic naszej wiary. Drugim obowiązkiem jest częste przystępowanie do Komunii św. Trzecim aktem jest adoracja Najświętszego Sakramentu. Wymienione obowiązki względem Eucharystii w świetle samych przepisów kanonicznych są wyrazem czci i szacunku, jaki każdy wierny powinien oddawać Chrystusowi obecnemu pod postaciami chleba i wina.
Prawodawca wymaga od wiernych czynnego i świadomego uczestnictwa w świętych obrzędach, zachęcając nade wszystko do częstego przystępowania do stołu Pańskiego, aby każdy mógł karmić się Ciałem i Krwią Zbawiciela. Komunię św. postrzega się bowiem jako dopełnienie udziału w Ofierze Mszy św. i doskonałe w niej uczestnictwo. Kościół pragnie, aby wierni nie traktowali Eucharystii jako przedstawienia, na którym są niemymi widzami i obserwatorami, ale by w czynnościach liturgicznych brali czynny i świadomy udział (KL 48, EM 3, OWMR 1,4). Uczestnicząc w Eucharystii, wierni urzeczywistniają swoją przynależność do Kościoła i jednocześnie realizują swoje powszechne kapłaństwo. Wynika to przede wszystkim z faktu, że sprawowanie Eucharystii jest czynnością samego Chrystusa i Kościoła. W tej bezkrwawej ofierze Chrystus przez posługę kapłana pod postaciami chleba i wina oddaje siebie jako pokarm duchowy (KPK, kan. 898 § 1). Stanowi to podstawę do zachęty i wyjaśniania celu czynnego i świadomego uczestnictwa w Uczcie Eucharystycznej, które najpełniej dokonuje się przez rzeczywistą obecność w Ciele i Krwi Zbawiciela. Obowiązek uczestnictwa we Mszy św., zwłaszcza niedzielnej (KPK, kan. 1247), wywodzi się ze zwyczajów pierwszych gmin chrześcijańskich. Stopniowo prawo zwyczajowe przekształciło się w prawo pisane, nakazując słuchania Mszy św. niedzielnej. Natomiast normy Soboru Trydenckiego nakazywały już czynne uczestnictwo i przyjmowanie Ciała Chrystusa.
Odnosząc się do obowiązku częstego przyjmowania Komunii św., należy przywołać przepisy prawne, które umożliwiają wiernemu przystępowanie do Stołu Pańskiego.
Według KPK z 1983 r. Komunię św. może przyjmować człowiek ochrzczony, któremu prawo tego nie zabrania, o czym mówi kan. 912: „Do Komunii świętej nie wolno dopuszczać ekskomunikowanych lub podlegających interdyktowi oraz trwających z uporem w jawnym grzechu ciężkim (kan. 915), natomiast kto ma świadomość grzechu ciężkiego, nie powinien ani odprawiać Mszy św. (jeśli posiada święcenia przynajmniej prezbiteratu), ani przyjmować Komunii św. bez uprzedniej spowiedzi sakramentalnej (kan. 916)”.
Natomiast dzieci można dopuścić do Komunii św., gdy mają wystarczające rozeznanie i są dokładnie przygotowane, tak by stosownie do swojej możliwości rozumiały tajemnicę Chrystusa oraz mogły z wiarą i pobożnością przyjąć Ciało Chrystusa (kan. 913 § 1). Ten przepis kościelny stanowi podstawę dopuszczania wiernych do pełnego uczestnictwa w świętych tajemnicach wiary. Dopowiedzeniem jest norma klarownie precyzująca warunki przystępowania do Stołu Eucharystycznego, zwłaszcza zaleca się, aby do Komunii św. wierni przystępowali w czasie sprawowania Mszy św., zaraz po Komunii kapłana. Prawo kościelne dopuszcza też możliwość przyjmowania Komunii św. poza Mszą św. w określonych sytuacjach i z zachowaniem odpowiednich przepisów, wymienia także wiele okoliczności dopuszczających lub zabraniających przystępowania do Komunii św. oraz czas i sposób przyjmowania Ciała i Krwi Pańskiej (pozostawanie w karach kościelnych, brak dyspozycji wewnętrznej, stan grzechu ciężkiego itp.).
Szafarz Najświętszej Eucharystii
Szafarzem, który może sprawować Eucharystię w osobie Chrystusa, jest tylko kapłan ważnie wyświęcony [kan. 900§1]. Natomiast godziwie sprawuje Mszę św. kapłan, któremu prawo kościelne tego nie zabrania i który wiernie przestrzega norm kościelnych [kan. 900§2].