Muzułmanie

Islam zatem dąży do wcielenia Boskich zasad Koranu w życie, bez uwzględniania wpływów epoki jego kształtowania, co prowadzi do utraty wolności jednostki na rzecz podporządkowania się odwiecznym zasadom, które są fundamentem prawa szariatu.
Prawo odwieczne uzupełnione o sunnę oraz idżmę, czyli konsensus uczonych w sprawach, których nie rozstrzyga Koran, stanowi fundament religijności islamu.
Szariat jest sposobem życia, który prowadzi do Boga. Stąd muzułmanin nie może dzielić swojego życia na dwie strefy – świecką i religijną, bo droga do Boga obejmuje wszystkie przestrzenie ludzkiej egzystencji. Zatem szariat określa czynności rytualne, prawo rodzinne, karne, cywilne, spadkowe, handlowe, bankowe, gospodarcze, a także zasady rekompensowania szkód w orzecznictwie sądowym. Tradycja rodzinna jest elementem stabilizującym społeczeństwo, a cztery żony, które może poślubić muzułmanin, symbolizują tę stabilność podobnie jak czteroboczna Al-Kaba.
Łącznie szariat obejmuje przeszło 50 dziedzin życia. W tym kontekście należy zauważyć, że wolność gospodarcza, powiązana z tradycją pracowitości, która stanowi fundament kultury europejskiej, może napotkać trudności adaptacyjne w środowisku islamu, w którym wiele aspektów relacji gospodarczych jest regulowanych przez prawo religijne. Wolność człowieka ograniczają również przepisy dotyczące spożywania pokarmów i napojów, np. kategoryczny zakaz jedzenia potraw wieprzowych oraz picia napojów alkoholowych.
W toku dyskusji nad wolnością człowieka pojawił się nawet pogląd w szkole „dżabrytów”, że nie może istnieć człowiek wolny, gdyż uwłaczałoby to wszechmocy Bożej.
Islam wobec innych religii
Fundamentalną prawdą islamu jest twierdzenie, że Bóg jest jeden, a więc w konsekwencji w sposób naturalny zostaje odrzucone bóstwo Jezusa, a co za tym idzie – również prawda o Trójcy Świętej. Jezus w Koranie jest ukazany jako jeden z proroków, a Maryja jest szanowana ze względu na to, że jest matką proroka. W Koranie czytamy: „Chrześcijanie powiedzieli: Mesjasz jest synem Boga. Takie są słowa tych, którzy przedtem nie uwierzyli. Niech zwalczy ich Bóg” (Sura IX,30). Zadaniem zatem wyznawcy islamu jest uczyć pokory chrześcijan, którzy według ich mniemania popadli w pychę, głosząc, że Jezus jest Synem Bożym. Wprawdzie islam uznaje judaizm, który ma księgę Tory, i chrześcijaństwo, które opiera się na Ewangelii, jednak według słów Proroka poganie mają wybór tylko między nawróceniem a śmiercią, a Ludy Księgi, czyli chrześcijanie i Żydzi (z którymi w drodze kurtuazji zrównano zaratusztrian), mogą zatrzymać miejsca kultu i korzystać z nich bez przeszkód, ale jednocześnie powinni przestrzegać zakazu powiększania liczby wiernych, a także noszenia broni i dosiadania koni. Na chrześcijan i Żydów nałożono również obowiązek płacenia podatku, pogłównego, zwanego dżizja. Wielu muzułmanów uważa, że Żydzi i chrześcijanie nie powinni być sojusznikami muzułmanów, co sugeruje niemożliwość sprawowania władzy nad muzułmanami wyznawcom innych religii.
Niepokojem mogą napawać słowa: „A kiedy miną święte miesiące, wtedy zabijajcie bałwochwalców, tam gdzie ich znajdziecie; chwytajcie ich, oblegajcie i przygotowujcie dla nich wszelkie zasadzki! A jeśli oni się nawrócą i będą odprawiać modlitwę, to dajcie im wolną drogę” (IX,5; por. IX,13; VIII,65).
W innym miejscu czytamy: „Kiedy więc spotkacie tych, którzy nie wierzą, to uderzcie ich mieczem po szyi, a kiedy ich całkiem rozbijecie, to mocno zaciśnijcie na nich pęta” (sura XLVII,4). Koran wielokrotnie przypomina, że każdy, kto bierze czynny udział w walce „na drodze Boga” i w niej polegnie, może się spodziewać wielkiej nagrody na tamtym świecie (IV,74; III,157n; III,195; IX,11; XXII,58n).

Jak dalece jest praktykowana takija przez muzułmanów w kulturze europejskiej, będzie można dopiero stwierdzić w dłuższej perspektywie czasowej.
Ostatnio pojawiała się jeszcze jedna forma walki, tzw. dżihad medialny.
W szczególny sposób wykorzystuje tę formę walki tzw. Państwo Islamskie, które pragnie wzbudzić lęk w społeczeństwach niemuzułmańskich, głównie w Europie. W teologii islamu utrwalił się podział świata na dār alislām „ziemię islamu” i dār al-harb „świat wojny o islam”. W tym prostym podziale Europa znajduje się od wielu stuleci, z przerwami osłabienia świata islamu, w strefie wojny. W tym duchu zrodził się radykalny nurt zwany wahabizmem od nazwiska Ibn ’Abda al-Wahhāba (1703–1792), który postulował bezwzględny monoteizm (odrzucenie kultu świętych, czci zmarłych, sufickich obrzędów, posługiwania się amuletami, używania alkoholu i tytoniu, dawania schronienia heretykom i przyjaźni z innowiercami). Wahabizm jako doktrynę obowiązującą przyjęło powstałe w 1932 r. Królestwo Arabii Saudyjskiej.
Znaczącym nurtem są Bracia Muzułmańscy (Stowarzyszenie Dżamijjat al Ichwan al – Muslimin), ruch polityczno-religijny dążący do zreformowania świata muzułmańskiego na bazie islamu w warunkach współczesnych. Celem ruchu jest ustanowienie państwa muzułmańskiego na całym świecie, zgodnie z założeniem, że jedyną prawdziwą cywilizacją jest islam.
Kolejnym radykalnym nurtem w ramach islamu jest salafizm, który za swego prekursora uważa żyjącego na przełomie XIII i XIV w. Ibn Tamijję, który potępił nurty reformatorskie w islamie i postulował powrót do jego pierwotnej wersji, oczyszczonej z późniejszych naleciałości. Salafici pragną przywrócić dosłowne znaczenie Koranu i sunny, których interpretacja uległa skażeniu poprzez zetknięcie się z innymi kulturami, a w szczególności z liberalną kulturą świata atlantyckiego.
Arabia Saudyjska jest historycznym miejscem narodzin salafizmu, który dzisiaj znalazł niszę dla swojego rozwoju w Iraku, Syrii i Libii.