Drogi spotkania
Celem Dnia Judaizmu w Kościele katolickim jest rozwój dialogu
chrześcijańsko-żydowskiego, a także modlitwa i refleksja nad związkami obu religii.
ANNA SIEMIENIEC
Wrocław

Logo wrocławskich obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim
NOWE ŻYCIE
Od 17 stycznia 1998 r. Kościół katolicki w Polsce obchodzi Dzień Judaizmu. Wydarzenie to zostało zainicjowane przez Komitet Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem, którego pragnieniem było wprowadzenie w całym kraju określonego czasu na modlitwę i refleksję nad tajemnicą związku chrześcijaństwa z judaizmem. To wezwanie skierowane jest nie tylko do pewnych grup czy ruchów społecznych, lecz także dotyczy świadomości całego Kościoła. Pierwszym krajem europejskim, w którym zaczęto organizować obchody Dnia Judaizmu, były Włochy, Polska jako druga włączyła się w tę inicjatywę, a w kolejnych latach dołączyły m.in. Austria, Holandia i Szwajcaria.
Rzeczywistość wewnętrzna
„Religia żydowska nie jest dla naszej religii rzeczywistością zewnętrzną, lecz czymś wewnętrznym. Stosunek do niej jest inny aniżeli do jakiejkolwiek innej religii. Jesteście naszymi umiłowanymi braćmi i – można powiedzieć – naszymi starszymi braćmi” – powiedział 13 kwietnia 1986 r. Jan Paweł II podczas wizyty w synagodze w Rzymie. To przełomowe wydarzenie stanowiło jeden z istotnych impulsów do podjęcia działań prowadzących do zacieśnienia duchowej łączności między Żydami a chrześcijanami. W wygłoszonym wówczas przemówieniu Papież przypomniał nauczanie Kościoła na temat stosunku katolików do Żydów i judaizmu zawarte w deklaracji soborowej Nostra aetate (nr 4), która została uchwalona 28 października 1965 r. Jan Paweł II w istotny sposób zainicjował spotkanie chrześcijan i Żydów żyjących obok siebie u schyłku XX w. – w okresie w dziejach ludzkości niosącym tak dramatyczne wydarzenia jak Holokaust. Arcybiskup Stanisław Gądecki, objaśniając ideę Dnia Judaizmu, podkreślał: „Chodzi nie tylko o przedstawienie Żydów i judaizmu w sposób uczciwy i obiektywny, bez jakichkolwiek uprzedzeń, ale o wzrost świadomości wspólnego dziedzictwa.
Kościół i Synagoga, chrześcijanie i Żydzi, chociaż nie utożsamiają się ze sobą, nie wykluczają się ani się nie przeciwstawiają, są ze sobą powiązane na płaszczyźnie ich tożsamości”. Dodał także: „Ponowne odkrywanie duchowego braterstwa zakłada nie tylko spojrzenie na wielowiekową historię przeżywaną obok siebie, pełną nieporozumienia, zawiści, a nawet nieprzyjaźni, ale także – co jest o wiele ważniejsze – docenienie tego, co jednoczyło, budowało i nawzajem ubogacało. Te wspólne, jednoczące wątki otwierają przed nami perspektywę budowania ludzkiej wspólnoty, która tak bardzo odpowiada prawdziwie człowieczemu duchowi”.
Dialog międzyreligijny
Data obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim – 17 stycznia – nie jest przypadkowa. Ustanowiono ją na wigilię Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan, co w zamyśle ma wskazywać na chronologię historii zbawienia oraz bliskość obu religii wyrastających z tych samych abrahamowych korzeni. Jednocześnie podkreśla rolę dialogu międzyreligijnego jako wstępu do ekumenizmu.
W ramach obchodów Dnia Judaizmu odbywają się spotkania modlitewne wokół słowa Bożego, rozmowy dotyczące kultury i tradycji żydowskiej, a także koncerty i warsztaty mające służyć wzajemnemu poznaniu katolików Żydów oraz prowadzić katolików do odkrywania judaistycznych korzeni chrześcijaństwa. Wszystkie te wydarzenia stają się okazją do przypomnienia o tym, co łączy chrześcijan z judaizmem: wiara w jednego Boga, dekalog jako fundament praw moralnych, a także wierność tradycji religijnej.
Wrocławskie obchody
We Wrocławiu po raz pierwszy Dzień Judaizmu w Kościele katolickim był świętowany w 1999 r. – były to obchody centralne – a liczne spotkania miały miejsce m.in. w Dzielnicy Wzajemnego Szacunku Czterech Wyznań.

Dwugłos z udziałem bp. Andrzeja Siemieniewskiego i rabina Davida Basoka
podczas Dnia Judaizmu we Wrocławiu w 2017 r.
FOTO JOLANTA ŁAPNIKIEWICZ
W 2003 r. inicjatywę organizacji wydarzenia w stolicy Dolnego Śląska podjęła s. dr Sybilla Kołtan SMI, która opiekowała się wówczas Duszpasterstwem Akademickim „Przystań”. Ideą dialogu chrześcijańsko-żydowskiego zainteresowała studentów, którzy przez kolejne lata angażowali się w organizację wspólnej modlitwy z udziałem biskupów i rabinów wrocławskich w Auli Papieskiego Wydziału Teologicznego, wykładów o tematyce biblijnej, warsztatów i koncertów. Dzięki współpracy z Gminą Wyznaniową Żydowską we Wrocławiu, wieloma organizacjami, środowiskami oraz osobami popierającymi ideę – zarówno ze strony katolickiej, jak i żydowskiej – wrocławskie obchody z roku na rok nabierały rozmachu i docierały do coraz szerszych kręgów odbiorców. Od 2014 do 2021 r. organizacją wydarzenia zajmowała się dr Anna Siemieniec oraz Łukasz Ligorowski, początkowo współpracujący z Fundacją Dom Pokoju, a od 2016 r. działający w imieniu archidiecezji wrocławskiej pod opieką ks. prof. Andrzeja Tomki, pełnomocnika archidiecezji ds. dialogu z judaizmem. W 2024 r. funkcję tę objął ks. dr Tomasz Kowalski. Znakiem rozpoznawczym wrocławskiego Dnia Judaizmu w Kościele katolickim jest logo – gwiazda Dawida – jako jeden z żydowskich symboli religijnych, nałożona na biało-żółtą flagę papieską.
XXVIII Dzień Judaizmu
Każdego roku centralne obchody tego dnia odbywają się w jednym z polskich miast. W 2025 r. na zaproszenie abp. Józefa Kupnego centralne obchody XXVIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim odbędą się we Wrocławiu. Towarzyszyć im będzie hasło: „Oznajmiajcie wyzwolenie w kraju dla wszystkich jego mieszkańców” (Kpł 25, 10). Głównym wydarzeniem obchodów będzie wspólna modlitwa chrześcijan i Żydów, która odbędzie się w Auli Papieskiego Wydziału Teologicznego oraz na dziedzińcu przed synagogą Pod Białym Bocianem. W ramach obchodów zostanie zorganizowana dwudniowa międzynarodowa konferencja naukowa pod tytułem Żydzi i judaizm w historii Kościoła, teologii i praktyce eklezjalnej, poświęcona analizie i diagnozie stanu dialogu katolicko-żydowskiego w Polsce. Wezmą w niej udział m.in. kard. Grzegorz Ryś, prof. Joanna Tokarska-Bakir, prof. Stanisław Krajewski, prof. Jan Grosfeld oraz rabin Icchak Chaim Rapoport. Wydarzeniom będą towarzyszyć dyskusje wokół książek: Dzieci haskali Zygmunta Buchnera i Pałac płonie Jana Grosfelda i Sławomira Jacka Żurka, a także wernisaż wystawy Byli sąsiadami.

Obchody Dnia Judaizmu w Kościele katolickim we Wrocławiu w 2019 r.
FOTO JOLANTA ŁAPNIKIEWICZ